Zitten maakt ziek, actief werken wordt de norm
Het is niet zozeer het gebrek aan beweging dat ons ziek maakt, maar het langdurige zitten. Dat lijkt hetzelfde, maar is fundamenteel anders. Uit wereldwijd onderzoek blijkt dat langdurig zitten leidt tot significant hogere risico’s op diabetes, hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker, angst en depressie en bovendien zijn er sterke aanwijzingen voor een lagere productiviteit, creativiteit en hersenactiviteit bij kantoorwerkers. Door zitten af te wisselen met staan (!) en kleine beweegmomentjes van enkele stappen, wordt een behoorlijke gezondheidswinst geboekt. Ook bij sporters: Zelfs 3x intensief sporten per week kan de negatieve gevolgen van langdurig zitten niet compenseren. Helaas doen wij het van de West-Europese landen erg slecht. Gemiddeld brengen we 6,5 uur zittend op het werk door. Tel daar woon-werkverkeer (auto, trein, bus, etc.) en vrije tijd (televisie, gaming, bioscoop, restaurant) bij op, en we komen zo aan 11 tot 14 uur per dag.
Zitgedrag terugdringen
Het moet anders. Waar voorheen de interventies op de werkplek zich met name richten op het verhogen van de lichamelijke activiteit, blijkt het efficiënter te zijn interventies te richten op het terugdringen van zitgedrag. Waarmee niet gezegd dat sporten op het werk niet gepromoot hoeft te worden, maar zitten (of eigenlijk minder zitten) moet hoger op de agenda staan en raakt een grotere groep werknemers dan reguliere sport of lunchwandelprogramma’s.
Versnellingspook
Zo liet professor John Buckley zien dat we zitten en fysieke activiteiten het best kunnen voorstellen als een versnellingspook van een auto: Zitten is de ‘reverse’, alle processen in het lichaam gaan achteruit. Zuurstoftransport, hormoonhuishouding en HDL-(goede) cholestrol, het glucosegehalte gaat omhoog en daarmee de insulineaanmaak. Kweekvijver voor chronische aandoeningen zoals diabetes en obesitas.
Van zitten naar staand werken is de 1e versnelling. Metabolic Equivalent Ratio (MET-waarde) gaat naar 2+ en daarmee worden essentiële lichaamsfuncties weer geactiveerd. Het lichaam ontwaakt uit de ‘shut-down spaarstand’. De 2e versnelling wordt gevormd door beweegmomentjes, iedere 30 minuten 15 tot 30 stappen zetten richting watercooler, centrale prullenbak of printer dus. De 3e versnelling is de Norm voor Gezond Bewegen van 30 minuten matig intensief per dag, in aaneengesloten blokken van 10 minuten. En tenslotte naar de 4e versnelling door drie maal per week gedurende 20 minuten intensief te sporten. Deze indeling maakt inzichtelijk dat het ook voor de niet-sportieve medewerker haalbaar is om in kleine stappen aan een gezonde leefstijl te werken. Hidde van der Ploeg van het VuMC liet zien dat de Nederlandse Norm Gezond Bewegen van 30 minuten matig intensief per dag weliswaar het zitgedrag met 30 minuten terugdringt, maar dat dit op een dag van 24 uur eigenlijk onvoldoende is om echt gezondheidseffecten te bewerkstelligen. Vaker staan op het werk en elk half uur een beweegmomentje toevoegen aan de 30 minuten heeft veel grotere gezondheidsbaten als we daarmee de zittende uren terugdringen.
Relatie met kanker en mentale gezondheid
Professor David Dunstan liet het verband tussen zitten, kanker en mentale gezondheid zien. Het risico op het ontwikkelen van verschillende vormen van kanker kan (behalve uiteraard erfelijkheid) worden gereduceerd door vaker staand te werken. Hetzelfde geldt voor angst en depressie. De enorme kosten die gepaard gaan met verzuim als gevolg van de mentale gezondheid, rechtvaardigen een interventie op dit vlak..
Omgeving en gedrag
Het belang van gedragsverandering werd ook onderstreept door Dr. Mike Loosemore. Hij liet zien dat alleen de kantoorinrichting dynamischer maken belangrijk is maar niet voldoende. Er moet ook aandacht moet zijn voor de bedrijfscultuur die actief werken ondersteund, ambassadeurs die de visie aanjagen en methodieken die verandergedrag stimuleren. Zijn belangrijkste betoog betrof de implementatie van het actieve werken. Hij noemde het ‘Live Time’: “Een gedragsverandering interventie programma dat inpasbaar is in het dagelijkse leven, aangepast aan de doelgroep die het betreft, geïntegreerd in dagelijkse routines, toegankelijk voor iedereen, continue gepromoot, volledig commitment vanuit de directie en begrijpelijk geëvalueerd”.
De marktleiders van morgen
Bedrijven die inzien dat minder zitten en actief werken fundamenteel is voor een gezonde bedrijfsvoering, gaan (zowel fysiek als mentaal) een voorsprong nemen op de concurrentie. Creativiteit en productiviteit zullen toenemen, maar ook medewerkertevredenheid. Jonge talenten vragen om een inspirerende werkplek die de hersenen prikkelt, stimuleert en uitdaagt. Een werkplek inrichten om te zitten, is als een gebouw neerzetten met asbest: Het kan echt niet meer als je weet wat de gezondheidsrisico’s zijn. Maar het zijn vooral de frontrunners, de gamechangers en disruptors die met hun dynamische werkplek en actieve werknemers het verschil gaan maken. Wat wordt het: Gaan we van de 1e naar de 2e, en van de 3e naar de 4e versnelling? Of zetten we de onderneming in ‘reverse’? Maak een keuze.
Samenvatting
Gemiddeld brengen we 6,5 uur zittend op het werk door. Met vrije tijd erbij zitten we 11 a 14 uur per dag. Vergelijk het met een versnellingspook: Zitten is de ‘reverse’, alle processen in het lichaam gaan achteruit. Van zitten naar staand werken is de 1e versnelling. De 2e versnelling wordt gevormd door beweegmomentjes, iedere 30 minuten 15 tot 30 stappen. De 3e versnelling is de Norm voor Gezond Bewegen van 30 minuten matig intensief per dag. De 4e versnelling door drie maal per week gedurende 20 minuten intensief te sporten.
Vaker staan op het werk en elk half uur een beweegmomentje toevoegen aan de 30 minuten grote gezondheidsbaten als we daarmee de zittende uren terugdringen.
(Samenvatting door R. Sielhorst n.a.v. Active Working Summit jan 2015)
